Nederlanders moeten slimmer omgaan met hun geld

Geschreven door Toon Peek, co-founder & CEO Equip

De financiële vooruitzichten voor Nederlanders zijn zorgwekkend. Een daling van reële lonen, een steeds krapper wordende huizenmarkt en lagere pensioenen zorgen ervoor dat lange-termijn financiële zekerheid steeds moeilijker te realiseren is. Door deze uitdagingen staan jong-volwassenen er voor het eerst in een eeuw financieel slechter voor dan hun ouders.

Daar komt bovenop dat veel Nederlanders niet slim met hun geld omgaan. Waar laten we financiële kansen liggen, en hoe kunnen we dit aanpakken? Dat wil ik in dit stuk bespreken.

Er staat te veel geld op betaalrekeningen

In tijden van hogere inflatie is het cruciaal om geld optimaal te laten renderen. Toch staat er maar liefst €116 miljard op betaalrekeningen, waar geen rente op wordt ontvangen. Met 8,4 miljoen huishoudens in Nederland zou mijn schatting zijn dat slechts €40 miljard voldoende is om de dagelijkse uitgaven te betalen. Er staat dan gemiddeld €4.500 op een betaalrekening. De rest kan beter op spaarrekeningen worden gezet waar het rente oplevert.

Als we uitgaan van een gemiddelde spaarrente van 2,5%, dan missen Nederlandse huishoudens samen €1,9 miljard aan rente per jaar. Dat komt neer op €225 per huishouden per jaar. Dit is geld dat eenvoudig kan worden verdiend met minimale moeite en zonder risico.

Er wordt niet overgestapt naar een hogere spaarrente

Er staat in Nederland momenteel €481 miljard op spaarrekeningen van individuen. Echter, veel van dit geld staat bij de grote banken, die vaak niet de hoogste rentes betalen. Innovatieve aanbieders van spaarrekeningen bieden vaak minimaal 0,5% meer rente. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft recent dan ook geconcludeerd dat mensen te weinig overstappen naar andere financiële aanbieders.

Door niet te profiteren van hogere spaarrentes elders, laten huishoudens wederom veel geld liggen. Als al dat spaargeld 0,5% meer zou renderen, dan zou dat gemiddeld €285 meer inkomsten per huishouden per jaar opleveren.

Er wordt te weinig belegd

Beleggen is een van de meest effectieve manieren om vermogen op te bouwen. Van de Nederlanders die zou kunnen beleggen, belegt 60% niet. Dit betekent dat zij een gemiddeld rendement van 9% per jaar mislopen, zoals dat op de S&P 500 de afgelopen 50 jaar is behaald. Ter vergelijking: op de lange-termijn is de gemiddelde spaarrente rond de 2.0%. Stel dat je €10.000 belegt in plaats van spaart, dan levert dat na 10 jaar bijna €11.500 meer rendement op. Oftewel: meer dan €1.000 per jaar.

Er wordt te veel betaald voor beleggen

Rabobank rapporteerde onlangs een toename van €6 miljard aan nieuw belegd vermogen van individuen. Hoewel meer beleggen absoluut een positieve ontwikkeling is, blijven veel mensen beleggen bij hun huisbank, die vaak hogere kosten in rekening brengt dan gespecialiseerde beleggingsplatformen.

Deze beleggingsplatformen kunnen door hun innovatieve technologie de kosten lager houden. Banken hebben deze technologie van huis-uit niet, en kunnen die zelf ook niet makkelijk ontwikkelen. De overname van BUX, een innovatief beleggingsplatform, door ABN AMRO in juni 2023 laat dat nog maar eens zien.

Er wordt te risicovol belegd

Nederlandse huishoudens hebben €185 miljard aan beleggingen, maar slechts 62% daarvan blijkt belegd in gespreide fondsen zoals ETF's, aldus data van de DNB. De rest is geïnvesteerd in individuele aandelen en obligaties. Als je zelf individuele aandelen niet goed spreidt, dan is het veel risicovoller dan beleggen in fondsen. Gespreid beleggen is bewezen de beste manier om stabiel rendement te genereren. Zonder spreiding kan de waarde van je beleggingen flink schommelen, zoals recent gebeurde met het aandeel Adyen dat bijna 40% daalde in een dag na teleurstellende resultaten. Dit laat zien dat mogelijk veel Nederlanders onnodig risico nemen met hun geld.

Er wordt te weinig en te laat aandacht besteed aan pensioenopbouw

Onderzoek laat zien dat ongeveer 50% van de Nederlanders minder pensioen zal hebben dan ze zelf denken. Veel mensen beginnen te laat met hun pensioenopbouw en lopen daardoor cruciale jaren mis. Het is dan ook geen verrassing dat vandaag de dag 42% van Nederlanders zich zorgen maakt of ze wel voldoende geld zullen hebben op hun oude dag. Dit is een kwart meer dan twee jaar geleden. Daarnaast wordt slechts 36% van de beschikbare fiscale ruimte voor pensioenopbouw benut, aldus de AFM. Vooral jongere generaties benutten deze ruimte niet, en dit leidt tot grote gemiste belastingvoordelen en minder pensioenopbouw.

Gevolgen van verkeerde financiële beslissingen

Deze gemiste kansen hebben brede gevolgen, zowel persoonlijk als maatschappelijk. Hier zijn de drie belangrijkste in mijn ogen:

1. Toename stress

Financiële stress is een groeiend probleem, vooral onder Millennials en Gen Z. Maar liefst 45% noemt financiën hun grootste bron van onzekerheid. Dit leidt tot lagere productiviteit en meer verzuim, wat werkgevers en de economie als geheel raakt.

1. Groei van ongelijkheid

Mensen met meer vermogen krijgen beter financieel advies en kunnen daardoor hun vermogen slimmer en sneller laten groeien. Dit vergroot de kloof tussen rijk en arm, wat sociale spanningen en ongelijkheid verergert.

1. Druk op sociale zekerheid

Gebrek aan financiële planning leidt tot grotere afhankelijkheid van sociale voorzieningen zoals pensioenen en toeslagen. Dit verhoogt de druk op deze systemen en kan leiden tot hogere belastingen of bezuinigingen in de toekomst.

Wat we kunnen doen om dit te verbeteren

1. Verbetering van financiële educatie

Financiële educatie ontbreekt in Nederland, maar is cruciaal voor het gezond omgaan met je financiën. Meer educatieprogramma's en voorlichtingscampagnes, zowel op scholen als via werkgevers, kunnen mensen helpen betere financiële beslissingen te nemen gedurende alle levensfases.

1. Toegankelijker maken van onafhankelijk financieel advies

Veel mensen vertrouwen op advies van banken of bekenden, wat niet altijd objectief is. Onafhankelijk advies, zonder verkooppraatjes, biedt een betrouwbare basis voor financiële beslissingen. Door dit soort advies breder beschikbaar te maken, bijvoorbeeld via onafhankelijke adviseurs of innovatieve platformen, kunnen mensen betere financiële keuzes maken.

1. Stimuleren van innovatie in de financiële sector

Innovatie in de financiële sector is cruciaal voor efficiëntere en toegankelijkere producten en diensten. Door het vereenvoudigen van het overstappen tussen dienstverleners en het integreren en bij elkaar brengen van financiële data van verschillende aanbieders, kunnen consumenten de beste voorwaarden krijgen en beter geïnformeerde beslissingen nemen. Dit verlaagt niet alleen de kosten, maar stimuleert ook de concurrentie, wat leidt tot betere producten en diensten.

Conclusie

De financiële uitdagingen waar Nederlanders vandaag de dag mee te maken hebben, vereisen een nieuwe aanpak. We kunnen het ons niet veroorloven om kansen te laten liggen door geld op de verkeerde plekken te houden, te risicovol te beleggen of pensioenopbouw uit te stellen. Door te investeren in financiële educatie, toegankelijker en onafhankelijk advies en het stimuleren van innovatie in de financiële sector, kunnen we niet alleen de persoonlijke financiële situatie verbeteren, maar ook bijdragen aan een betere economie en daarmee een sterkere maatschappij. Het is tijd om actie te ondernemen en slimmer met ons geld om te gaan, zodat we allemaal kunnen profiteren van een zekerdere financiële toekomst.